Ik krijg ze af en toe langs de deur: Jehova’s getuigen. Bijna altijd met z’n tweeën, soms een jonger iemand erbij. Ze verkondigen een sombere boodschap: het einde der tijden is nabij. Er is nog redding mogelijk, maar alleen bij Jehova. Bekeer je, en je zult gespaard worden.

Het zijn aardige mensen, vol goede wil. Ik wijs ze nooit de deur, begin een gesprek met ze. We hebben meer gemeen met elkaar dan we denken: het zoeken naar waarachtigheid. Wat me opvalt in hun angst voor de wereld, voor de toekomst vooral. Ze zien overal het kwaad in. Ze grijpen daarbij terug op De Bijbel, op wat daar verkondigd wordt. Dat is hun geloof, hun ankerpunt. Daar zijn ze onwrikbaar in. Ze hebben de overtuiging dat zij het goede weten en vertegenwoordigen en dat de anderen dwalen. Dat willen ze, nee moeten ze verkondigen. Iedereen moet tot inkeer komen, pas dan kan men gered worden.

Tja, ik heb met ze te doen, met hun strijd voor het goede, voor de waarheid. Met als innerlijke grondslag: wantrouwen, een diep gevoelde angst. Waardoor ze teruggrijpen op een vaste bron: niet hun innerlijk, of hun diepste eigen beleving, maar wat buiten hen om, in veel vroegere tijden is vastgelegd: de Bijbel. Dat is hun referentiepunt.

Sinds internet eind jaren negentig een grote vlucht heeft genomen, is er een nieuw soort mens ontstaan: de complotdenkers. Ik noem ze de moderne Jehova’s getuigen. Ook zij zijn negatief in hun beleving van de wereld. Die zou bestuurd worden door almachtige mensen, een soort van elite (het grote kwaad van onze tijd), die macht en controle op ons wil uitoefenen. Het referentiepunt van de complotdenkers: de bubbel waarin ze terecht komen wanneer ze via algoritmes steeds dieper in de fuik van internet belanden. Daar worden de officiële berichtgevingen van de msm (de main stream media) onderuit gehaald. Wie daar nog in gelooft is een schaap, is niet wakker. Zijzelf noemen zich wappies of snappies. Zij weten wat de waarheid is. Daar zijn ze heilig van overtuigd. De rest van de mensheid slaapt of is bewust onderdeel van het complot, zoals het NOS-journaal, de meeste wetenschappers, de journalisten van de msm, de officiële kranten en tijdschriften.

Opvallend is de hardnekkigheid waarmee ze hun boodschap (word wakker!) uitdragen. Er gaat geen dag voorbij of ze zijn ermee bezig, als een obsessie haast, dat we allemaal gemanipuleerd en voor de gek gehouden worden. Iedereen moet en zal het weten. Alsof hun leven ervan afhangt. De maanlanding? Geënsceneerd, heeft nooit plaats gevonden. De argumenten verzinnen ze waar je bij staat. Tegenargumenten als de reflector, waardoor men de precieze afstand tussen de aarde en de maan kan meten, die daar door de Amerikanen in 1969 is geplaatst, willen ze niet horen. Ze zwepen elkaar op, met totaal niet-wetenschappelijke argumenten, en gaan daar zelf in geloven. Voor wie helderheid over dit onderwerp wil, lees bijvoorbeeld dit. En voor wie nog niet overtuigd is: dit.

Hetzelfde gaat op voor de zogenaamde chemtrails, de aanslag van 9/11, het gevaar voor 4G en 5G, de coronacrisis. Volgens de complotdenkers allemaal bedacht en uitgevoerd door de elite, het WEF, Klaus Schwab, George Soros, of zelfs door onze eigen politici en wetenschappers, zoals de FvD gelooft en beweert. Door elke wetenschapper (ook door mij) met gemak te weerleggen, maar ja, wij zijn natuurlijk ook onderdeel van het complot.
Ook hier is de grondslag: een diep gevoelde angst en wantrouwen. Niet alleen jegens de buitenwereld, maar ook jegens henzelf. Ze vertrouwen hun eigen beleving niet, gaan volop mee in die van anderen, op internet gelezen, ook al is die nog zo onzinnig. Het is een wind die daar waait en zij gaan daar als vanzelf in mee. De wereld is te complex geworden om te bevatten. Dit referentiepunt, alles is een complot, geeft hen houvast. Er is één duidelijke waarheid. Precies zoals de Bijbel de waarheid voor de Jehova’s getuigen levert.

Tegelijk willen ze autonoom zijn en blijven. Ze laten zich de regels van buitenaf niet voorschrijven. Nee, die regels bepalen ze het liefst zelf. Dit puur individuele onderscheidt hen van de Jehova’s getuigen die zich eerder conformeren aan wat de algemene regels zijn. Complotdenkers kunnen dan ook oprecht verontwaardigd zijn over de vermeende ontwikkelingen in de wereld. Ze zouden in opstand willen komen, het liefst gemeenschappelijk. Een partij als de eerder genoemde FvD biedt hen daartoe een mogelijkheid.
In die spanning tussen wantrouwen en behoefte aan autonomie schuilt misschien hun tragiek: ze willen vrij zijn, maar raken juist gevangen in hun overtuiging. 

Moet je er dan tegenin gaan als ze jou voor de zoveelste keer willen overtuigen van hun visie op de wereld? Nee, net als bij de Jehova’s getuigen is er meer dat ons bindt dan dat ons splijt. Dat is het zoeken naar waarachtigheid. Ook de complotdenkers zijn daar intens mee bezig. Voel met ze mee, in hun angsten voor de wereld, voor hun eigen innerlijk. Discussies hebben geen zin.
Sla een arm om hun schouder, want ze hebben het zwaar in deze tijden van een overvloed aan informatie die op ons afkomt. Ze voelen zich buitenstaanders, onbegrepen, in hun identiteit aangetast. Niet thuis in deze wereld. Niet geaccepteerd. Wees lief voor ze.