Als kind had ik een hekel aan de vlier. Bij de askuil van de buren, waar wij graag in neusden, op zoek naar deksels van blikjes om die door de lucht te laten zeilen, stond daar een vies ruikende struik van zo’n drie meter hoog. Te stakerig om in te klimmen. Met takken te slap om er een boog van te maken. Met een raar wit goedje in de stengels. Het was de enige vlier in de wijde omgeving.

     
                        Vlierbloesem

Later ben ik de vlier gaan waarderen. Haar witte bloementrossen in de maand juni, zoetgeurend als de zomer zelf, met volop vakantie in het verschiet, de vitaminerijke bessen in de maand september. In onze tuin hadden we op een gegeven moment een grote vlier met brede takken. Er kon zelfs in geklommen worden. Van de bloemen maakten we in juni vlierbloesemthee, van de vitaminerijke bessen met het hele gezin in september potten vol vlierbessenjam. Tot in  november aten we daar nog van, heerlijk op brood.

   

                           Vlierbessen

Toen ik me wat meer in de vlier verdiepte kwamen daar andere inzichten bij. In het Duits heet ie Holunder, wat letterlijk betekent: de hel onder. Opvallend, dan moet ik weer aan mijn jeugd denken, aan de vlier bij de askuil. Het blijkt namelijk dat de vlier bij voorkeur groeit op vervuilde stikstofrijke grond. Symbool voor de hel. Tegelijk weet de vlier witte bloemen met geneeskrachtige werkingen te bewerkstelligen, alsmede de zeer gezonde zwarte bessen. Kennelijk vindt er in de vlier een transformatie plaats van vervuiling tot reiniging. Vroeger wist men dit al, vandaar dat de vlier veel in oude mythes en sprookjes voorkomt. Zo ook bijvoorbeeld in het sprookje van vrouw Holle, die overigens zelf in een holle vlier woonde. De naam Holle is waarschijnlijk ook afgeleid van de vlier, de Holunder.

                             Vrouw Holle 

In de Germaanse mythologie duikt de naam van Vrouw Holle voor het eerst op. Ze ontvangt daar de zielen der gestorvenen en laat uit haar bron nieuwgeborenen voorkomen. In het sprookje van Grimm is het het goede, vlijtige meisje dat eerst lijden moet en dat daarna, na in een put gevallen te zijn, op een mooie bloemenweide terecht komt. Alsof ze het aardse vuil heeft verlaten en als een nieuw geborene de toekomst tegemoet treedt. Het meisje heeft zich gereinigd, precies zoals de vlier dat jaarlijks doet. Fraai hoe natuur en diepere symboliek met elkaar verweven kunnen zijn.