De Praagse schrijver Franz Kafka (1883-1924) was een bijzonder mens. Wijs, erudiet, bevlogen, sociaal. Wat je niet zou zeggen wanneer je zijn boeken en verhalen leest. Vervreemding en noodlot voeren daar de boventoon. Onmacht ook. Voor mijzelf was het om die reden (nadat ik werkelijk omver geblazen was door zijn proza) een openbaring om Gesprekken met Kafka van Gustav Janouch te lezen. Als 17-jarige gymnasiast leerde deze in 1920 Kafka kennen. Regelmatig wandelden ze samen door Praag, waarbij Gustav Janouch hun gesprekken zorgvuldig optekende in zijn dagboek. Wat een rijkdom aan gedachten. Prachtige lectuur.
Een ander voorbeeld van hoe Kafka begaan was met zijn medemens is een anekdote uit de tijd dat hij in zijn laatste levensjaar in Berlijn woonde. In een park zag hij een meisje dat huilde omdat ze haar favoriete pop kwijt was. Kafka bood aan om samen met haar naar de pop te zoeken. Zonder succes. Hij zei haar de volgende dag terug te komen om verder te zoeken. Zo gedaan. Maar de pop bleef zoek. Kafka gaf het meisje een brief die door de pop geschreven zou zijn. "Niet huilen alsjeblieft. Ik heb een reis gemaakt om de wereld te zien. Ik zal je schrijven over mijn avonturen."
Kafka bleef het meisje in het park ontmoeten. Telkens las hij brieven van de pop voor waarin deze zijn avonturen beschreef. Het meisje vond het prachtig. Op een gegeven moment gaf Kafka haar een pop met de mededeling dat deze terug was gekeerd naar Berlijn.
"Maar hij lijkt helemaal niet op mijn pop", zei het meisje.
Kafka overhandigde haar een brief van de pop: "Mijn reizen hebben me veranderd."
Het meisje was blij met haar nieuwe pop. Een jaar later overleed Kafka.
Vele jaren later vond het nu volwassen meisje een brief van Kafka in de pop.
"Alles waar je van houdt zal waarschijnlijk verloren gaan, maar uiteindelijk zal de liefde op een andere manier terugkeren."
Het is avond. Nog even mijn mail bekijken. En uw stukje over Kafka lezen. En dan het verhaaltje over de pop. Zelf opa van heel wat kleinkinderen zag ik het zo voor me. Het einde was misschien niet Kafkaïaans, maar wel getuigend van een diep levensdoorzicht en perspectief voor de toekomst.
Ik vond het verhaaltje heel ,schoon’. Bedankt Fred, niet alleen voor nu, maar ook voor al die interessante weetjes, gedachten, gedichten, …die ik steeds weer mag ontvangen.
Als je de film Amélie (uit 2001) kent, dan zul je je waarschijnlijk de vader herinneren. Zoals deze weigerde iets te doen of ondernemen, helemaal in zichzelf opgesloten. Hoe Amélie een van zijn kabouters uit zijn tuin ontvreemdde en deze via een bevriende stewardess de wereld liet ontdekken. Met steeds een foto uit een andere wereldstad. De vader kwam daardoor eindelijk in beweging en besloot ook de wereld in te trekken. Best kans dat dit gegeven van Kafka is afgekeken.